China Mieville – W Poszukiwaniu Jake’a… fantastyka spotyka realizm magiczny [#086]

w-poszukiwaniuWiększość z tekstów zawartych w tomie polscy czytelnicy mogą znać, a na pewno Ci kupujący magazyny literackie i fantastyczne. Częsc z nich ukazały się na łamach nowej fantastyki, a minipowieść Lustra ukazała się w specjalnym wydaniu NF.

Pisze o nich w dziale literatura piękna nie bez kozery i nie przez pomyłkę, to nie jest fantastyka jak moglibyście po nazwisko autora sądzić, a może inaczej, to nie jest po prostu fantastyka, choć na siłę i bardzo mocno mocno naciągając można by do niej te opowiadania wrzucić, podobnie jak teksty Bułhakowa, Cortazara czy Borgesa… Spora część antologii to solidny realizm magiczny niczym z lat 60:” XX wieku. Czytając je cieszyłem się jak tchórzofretka, ze i dziś, w tak zmieniającej się rzeczywistości, tak różnej od spokojnych, z naszej dzisiejszej perspektywy, lat 60 XX wieku, można zebrać z nowych tekstów antologię opowiadań w duchu Julio Cortaza i Jose Luisa Borgesa. Rodzynek tomu – Lustra mają zresztą bezpośrednie odwołanie do Księgi Istot Zmyślonych, ale takich tropów w tej antologii jest dużo dużo więcej.

Z tego powodu dla stricte fantastów, zamkniętych w tym gatunku i znających autora od strony choćby trylogii Nowego Crobuzon czyli Dworca Perdido i tomów następnych, spotkanie z antologią opowiadań może być nieco trudniejsze… Mimo to warto zajrzeć do antologii także w tym wypadku – Wielbiciele Dworca Perdido znajduą w niej także coś dla siebie, myślę głównie o opowiadaniu Jack. Tekst ważny, bo wyjaśniający co dalej się działo z Jackiem Pół-Pacierza, postacią która spotkaliśmy w powieści Dworzec Perdido, opowiadanie prowadzone z zaskakującej perspektywy i przypominające o prze-tworzonych, najbardziej przerażającej dla mnie osobiście strony trylogii Nowego Crobuzon….

Inne Niebo mogłoby być spokojnie napisane w latach 60″ XX wieku i ukazać się w którymś z magazynów literackich tamtych czasów. Warto zwrócić także uwagę na opowiadanie Hasło z Encyklopedii MEdycznej, które jako wielki miłośnik J.L. Borgesa odczytałem jako ukłon dla prozy mistrza, uwielbiajacego takie tematy i takie zabawy… Innym opowiadaniom bliżej do horroru, choćby Fundamentom…. ale także horroru klasycznego, bliskiemu opowieści niesamowitej, bliskiego opowiadaniom Lovecrafta i Edgara Alana Poe… Opowiadanie ‚Koniec z głodem’ warte jest za to odnotowania dla epoki w której jest osadzone, dla mniej ako dla gracza komputerowego i konsolowego także dlatego ze wspominają N64 i Playstation I a także gry na nie :-))) Dzieje sie w połowie lat 90″ epoce fascynacji internetem, emailami itp… Następny tekst „dzień dziś wesoły’ to parodia, okrutna ale niestety coraz bardziej prawdziwa ‚świątecznego klimatu’ serwowanego przez przeróżne firmy juz od jesieni. Wszystko w nim jest juz zastrzeżone i chronione prawami autorskimi… kolęd nie można legalnie śpiewać, odkąd korporacje wykupily do nich prawa, choinka jest zastrzezonym znakiem towarowym podobnie jak i Św. Mikolaj i renifery ;-)

Ostatni utwór to mini powieśc LUSTRA, dziejącą się w Londynie po a raczej w trakcie wojny z imago. Sa to sceny niczym z Zombie Apocalypse, opuszczone miasto, pozostali w nim ludzie żyją niczym dzikie zwierzęta ukrywając się w ruinach, resztki wojska zajęły się rabowaniem i walką o zapasy żywności np. w supermarketach i magazynach…

Opowiadania zebrane w tomie to szerokie spektrum, aż po klasyczny anglosaski horror czy opowieść niesamowitą… Od realizmu magicznego po zjadliwą społecznie i politycznie satyrę naszych czasów.
Tak jak w realizmie magicznym przystało rzeczywistość jest czymś bardzo umownym, narzuta cienka, która w każdej chwili może się rozpruć i pokazać zupełnie inny, niespodziewany i ukryty wcześniej świat. Akcja opowiadań osadzona jest w Londynie, a przynajmniej na pierwszy rzut oka w Londynie, bo mogłaby się dziać właściwie wszędzie… W Pradze, Warszawie, Lublinie, Chełmie czy Zamościu. Nie przez przypadek wymieniam te miasta, bo proza ta bliska jest klimatowi czarodziejskiej i magicznej prozy Brunona Schulza. Z uwagi na krótką formę nie znajdziemy tu nic tak dopieszczonego i efektownego jak długie poważne powieści autora, ale w końcu to tylko antologia opowiadań, idealna miedzy jedna solidna ‚cegła’ a drugą równie dużą i angażująca na dłużej powieścią.

Akira/PLS

About Akira

psycholog społeczny. prywatnie nienasycony pożeracz książek, miłośnik starych komputerów, demosceny, rocka i lat 80" w filmie i muzyce.